Μια ιδιόμορφη κλινική περίπτωση : από την ψυχολογική διερεύνηση, τη θεραπεία μέχρι το δικαστήριο ως θεράπων κλινικός ψυχολόγος

Κάποιες πρωταρχικές σημειώσεις για περαιτέρω ανάπτυξη στο μέλλον

 Νίκου Αγαθοκλέους*

Αφότου πραγματοποιήθηκαν οι πρώτες 4 διερευνητικές συναντήσεις κατά τις οποίες χορηγήθηκε και η ψυχοδιαγνωστική προβολική δοκιμασία Τ.Α.Τ.,   αυτό που προείχε αρχικά ήταν το θέμα της θεραπείας (ψυχολογικής υποστήριξης) της Χ. 

Σκοπός των τεσσάρων αυτών κλινικών συναντήσεων ήταν να διερευνηθεί κατά πόσο η Χ. ήταν σε θέση να καταθέσει και να παρακολουθήσει τη δικαστική διαδικασία… 

Λόγω της ιδιομορφίας της περίπτωσης και επειδή έκρινα ότι αυτό που είχα διατυπώσει γραπτώς (και το οποίο εδόθη στις αστυνομικές Αρχές) σχετικά με τη Χ., σε καμία περίπτωση εμπόδιζε το ξεκίνημα μιας θεραπείας· έτσι και έγινε. Έκρινα λοιπόν ότι θα ήταν προς όφελός της, από τη στιγμή που διαπίστωσα ότι οι πρώτες αυτές διερευνητικές κλινικές συναντήσεις θα μπορούσαν να είχαν συνέχεια, όπου στίγματα εγκαθίδρυσης της εμπιστοσύνης άρχισαν να διαφαίνονται - γεγονός σπουδαίας σημασίας, ακόμη περισσότερο για αυτή τη συγκεκριμένη περίπτωση, και θα ήταν μέγα σφάλμα διαχείρισης η διακοπή αυτής της θεραπευτικής διαδικασίας που είχε ήδη ξεκινήσει. Αυτό επέτρεψε, στη Χ., προοδευτικά, να εμπιστευθεί το κλινικό πλαίσιο και  να αναπτύξει μια θεραπευτική συμμαχία, πράγμα το οποίο είχε (απεγνωσμένα) απόλυτα ανάγκη, έστω και αν παρουσίαζε δυσκολίες να επενδύσει αρχικά σε μια θεραπεία· αυτό είναι αναμενόμενο, κυρίως στις περιπτώσεις κακοποιήσεων παιδιών. 

Το ζήτημα της εμπιστοσύνης της Χ. είχε διασαλευτεί προ πολλού απέναντι στους ανθρώπους, λόγω των κατά συρροή σωματικών, ψυχικών, σεξουαλικών κακοποιήσεων που υπέστη, από την ίδια την οικογένειά της και το στενό της οικογενειακό περιβάλλον, από την ηλικία των επτά έως είκοσι χρονών.

***

[Ό,τι, βρίσκεται εντός εισαγωγικών στο κείμενο που ακολουθεί, μέχρι τους επόμενους τρεις αστερίσκους,  είναι παρμένο από : Pierre Desjardins.  Pratique professionnelle. Distinctions entre le rôle d’expert psycholégal et celui de praticien/ Επαγγελματικές πρακτικές. Διαφοροποίηση ρόλου ανάμεσα στον ψυχοδικαστικό πραγματογνώμονα και τον θεράπων ψυχολόγο. Στο Psychologie Québec / Pratique professionnelle volume 26 / numéro 05 / septembre, 2009. Αυτό το άρθρο αναφέρεται στις εργασίες των Greenberg et Shuman, που δημοσιεύθηκαν το  1997]

Η παρέμβασή μου στο δικαστήριο εντασσόταν στο πλαίσιο του  θεράποντα κλινικού ψυχολόγου και όχι του ψυχοδικαστικού εμπειρογνώμονα. Συνεπώς, η εκεί παρέμβασή μου ήταν στο πλαίσιο του «μάρτυρα των γεγονότων», αυτών δηλαδή που εκδικάζει το δικαστήριο. Έτσι, «μεταφέρει ενώπιον του δικαστηρίου», ο θεράπων ψυχολόγος, «ό,τι γνωρίζει για τον ασθενή του, εφόσον έχει ενημερώσει τον τελευταίο για τις πιθανές επιπτώσεις μιας τέτοιας μαρτυρίας, μεταξύ άλλων τις επιπτώσεις επί της θεραπευτικής συμμαχίας».  «Οφείλει οπωσδήποτε να λάβει την συγκατάθεση του ασθενή του», πράγμα που έγινε στην περίπτωση τη δικιά μου,  «εφόσον αυτή η παρέμβαση του ψυχολόγου θα δημοσιοποιήσει εμπιστευτικές πληροφορίες που αφορούν τον ασθενή.»   « Έστω και αν έχει λάβει τη συγκατάθεση του ασθενή, οφείλει να διασφαλίσει ότι δε θα δημοσιοποιήσει πληροφορίες παρά μόνο εκείνες που θα συμβάλουν στη διαφώτιση του δικαστηρίου», πράγμα το οποίο είχα πράξει. Νοείται ότι η παρέμβαση του θεράποντα κλινικού ψυχολόγου στο δικαστήριο δεν θα μπορούσε να βλάψει με οποιοδήποτε τρόπο τον ασθενή του.

«Αυτές οι πληροφορίες θα σχετίζονται για παράδειγμα με τις επαγγελματικές του υποχρεώσεις, με στοιχεία που αφορούν το ιστορικό του (όπως τα έχει μεταφέρει ο ασθενής), με το ψυχολογικό διαγνωστικό, με την παρεχόμενη θεραπεία, με την ανταπόκριση του ασθενή στη θεραπεία, με το προγνωστικό τού ασθενή, με την ψυχική του διάθεση ή τα συναισθήματά του, με τις γνωστικές του ικανότητες, με τις συμπεριφορές του σε ιδιαίτερες στιγμές κατά τη θεραπεία, ή για την κάθε άποψη του ασθενή ή δήλωσή του που διατύπωνε κάποιες στιγμές κατά τη διάρκεια της θεραπείας του».

 «Ο θεραπευτής είναι ο καταλληλότερος σε ό,τι αφορά στις  γνώσεις που κατέχει για τον ασθενή του και ειδήμονας ως προς την αξιολόγηση και τη θεραπεία των δυσκολιών ή συμπτωμάτων που παρουσιάζει ο ασθενής του». Ως εκ τούτου […] «ο θεραπευτής θεωρείται υπό μία έννοια ‘‘εμπειρογνώμονας’’ του ασθενή του, εφόσον γνωρίζει εις βάθος τις δυσκολίες, τις οποίες αντιμετωπίζει […]» Τέλος, ας σημειωθεί ότι υπάρχει μεγάλη διαφορά ανάμεσα στους ρόλους του καθενός (ανάμεσα στον ψυχοδικαστικό πραγματογνώμονα και τον θεράπων ψυχολόγο) σε σχέση με την παρέμβασή τους, στο πλαίσιο του δικαστηρίου.

[Pierre Desjardins, 2009, Distinctions entre le rôle d’expert psycholégal et celui de praticien/ Διαφοροποίηση του ρόλου ανάμεσα στον ψυχοδικαστικό πραγματογνώμονα και τον θεράπων ψυχολόγο. Στο Psychologie Québec / Pratique professionnelle, volume 26 / numéro 05 / septembre, 2009. Αυτό το άρθρο αναφέρεται στις εργασίες των Greenberg et Shuman, που δημοσιεύθηκαν το  1997].

* ΝΙΚΟΣ  ΑΓΑΘΟΚΛΕΟΥΣ                                         

 Κλινικός Ψυχολόγος                                                                

Diplôme d’Études Supérieures Spécialisées. Psychologie clinique et pathologique (D.E.S.S., troisième cycle universitaire) | Ανώτατο Εξειδικευμένο Δίπλωμα στην Κλινική Ψυχολογία και Ψυχοπαθολογία (3ος κύκλος σπουδών).

Licence & Maîtrise de Psychologie (deuxième cycle universitaire) | Πτυχίο & Μάστερ στην Ψυχολογία (2^ος κύκλος σπουδών).

Psychologie Médicale (A.E.U. diplôme spécialisé en médecine) | Ιατρική Ψυχολογία (εξειδικευμένο δίπλωμα ιατρικής).

Médecine Légale Psychiatrique et Criminologie Clinique (A.E.U. diplôme spécialisé en médecine) | Δικανική Ψυχιατρική & Κλινική Εγκληματολογία (εξειδικευμένο δίπλωμα ιατρικής).

(Université Lumière Lyon 2, & Université de Médecine Claude Bernard Lyon 1,  France | Πανεπιστήμιο Ανθρωπιστικών σπουδών Lumière Lyon 2, Λυών & Πανεπιστήμιο Ιατρικής Claude Bernard Lyon 1, Λυών, Γαλλία).

                                                                ***